Buurtschappen
Nabuurschap
Goed nabuurschap, een begrip dat in vroeger dagen zo gewoon was, is nu weer actueel. Wonen in een omgeving waar je iedereen kent en waar je naar elkaar omkijkt als het nodig is. Het verhoogd de leefbaarheid en de saamhorigheid in ons dorp.
Escharen had vroeger veel buurtschappen. Zo kennen wij: De Lage Hei, De Bolt, De Maurik, De Bus, De Zandvoort, Het Dorp, De Kouwenoord, De Vogelshoek, ’t Rot, De Heesbergen, De Heesakker, De Hei, De Hommerzaad…….
De grenzen van die buurtschappen zijn moeilijk aan te geven, daar er veel overlappingen waren. Sommige inwoners hoorden bij twee ‘buurten’. Van deze buurtschappen zijn weinig schriftelijke bewijzen bekend en zijn dus gebaseerd op mondelinge overlevering en gebruiken. Men stond elkaar terzijde bij vreugde en droefheid in een ongeschreven wet met rechten en plichten.
.
Was er een feest bij één van de buren, bijv. 25-jarig huwelijk, dan werd er ‘gepeeld’. Zodra de dag aangebroken was, werd er daags tevoren door de buurt het huis versiert. Er kwamen dennenboompjes en een boog bij de voordeur, die versiert werden met papieren roosjes. Ook op de deel waar het feest gevierd gaat worden werden slingers opgehangen. Zo was het bruidspaar wel verplicht de buren op hun feest uit te nodigen.
.
Ook bij geboortes stond de buurt paraat. De kraamvrouw lag 10 dagen in het ‘kraambed’ en familie en buren hielden het huishouden draaiende. Een buurvrouw droeg de zuigeling naar de kerk voor de doop, wat toen nog direct na de geboorte gebeurde.
.
Bij bediening van een buur werd er bij toediening van het laatste sacrament der stervende een bidstonde gehouden. Het bidden van de rozenkrans werd meestal in de kerk maar soms ook aan huis gedaan.
Een heel belangrijke taak van de buren, onmiddellijk na het overlijden was het rond- en aanzeggen. De directe buren en de rest van de gemeenschap moest verteld worden dát er iemand was overleden en wie was overleden. Zo wisten alle buren ook dat er hulp nodig was en welke buren geacht werden te helpen. Het overlijden moest ook worden doorgegeven aan het bevoegd gezag, ook dit was een taak van de buurt.
De dood was aanwezig in het huis. Dus de gordijnen en luiken gingen dicht, spiegels werden afgedekt en de klok werd stilgezet. Niet alleen in het huis waar een overledene is, maar ook bij de naaste buren en de rest van de familie.
De klokken in de kerk moesten luiden. Het was de taak van de buren om de klokken te laten horen. Dit luiden wordt ‘verluiden’ genoemd
De buren zorgden voor de aanzeggingen van de familie, voor het houden van een dodenwake, voor de dragers en voor de koffietafel.
Het aanzeggen was soms een hele klus want bij iedere familielid werd een borrel aangeboden. De buren droegen ook bij de begrafenis de kist uit huis naar het kerkhof of werd op een kar naar het kerkhof vervoerd. Ook de verzorging van de koffietafel werd door de naaste buren verzorgd in het huis van de overledene.
Als in de buurtschap iemand kwam te overlijden, dan vroeg dat van alle buren in korte tijd alle medewerking. Want ook het dagelijkse werk op de boerderij moest dat gedaan worden.
.
Een andere vorm van burenhulp was gelegen bij het boerenleven en men stond bij tij en ontij klaar om elkaar te helpen. Het was destijds uitgesloten het boerenwerk alleen te doen. Bij het oogsten, dorsen en bij ander zwaar werk moest dat gezamenlijk worden gedaan.
Dat gold ook bij de moeilijke geboorte van een kalf, ziekte van het paard, of ongeval van de boer of boerin zelf. In november werd er geslacht. Dan kwamen buurvrouwen helpen bij het 'afslachten', worst en balkenbrij maken.
.
In tijden van gevaar als bijvoorbeeld de Beerse Maas kwam, bij brand of bij zwaar onweer zocht men elkaar op en steunde men elkaar. De achterdeur ging nooit op slot en iedereen liep achterom. Alleen de dokter of de pastoor kwam door de voordeur naar binnen.
Was men slecht ter been, dan was er altijd wel een buurman die je zondags met de korte kar naar de Hoogmis bracht.
.
Een goede buur is ook nu altijd nog beter dan een verre vriend.
Het bloeiende bestaan van een zestal buurtverenigingen in ons dorp bewijst dat: De Zanddijkers, De Beeklanders, De Durpsstraot, De Raamkijkers, De Rotsvogels en ’t Akkerveld.
