.

Kerkklokken waren vroeger niet alleen bestemd om de geloofsgemeenschap uit te nodigen voor de eredienst in de kerk, maar ze speelden ook in het dagelijks leven een veel grotere rol dan nu.

Ze beierden bij rouw en trouw, dienden als alarmklok tijdens oorlogen of bij dreigend hoogwater van de Beersche Maas. Ook als er branden geblust moesten worden, luidden men de kerkklokken.

De klokken sloegen op het hele en halve uur zodat het volk op het land wist hoe laat het was, want slechts weiningen hadden de beschikking over een uurwerk of horloge.

.

.

'Margaretha renascor 1588 - post diras geusi flammas H.V.T'

'Na vreselijk vlammen van den geus werd ik in 1588 als Margaretha herboren'. Het is een merkwaardig opschrift dat de grootste klok in de onze Sint Lambertuskerk siert. 

Tijdens het beleg van Grave door de prodestantse Staten had de Escharense kerk het in 1586 behoorlijk te verduren gekregen. De klok van de kerk heeft de geweldadigheid van "de Geus' niet overleefd. Uit het opschrift zou kunnen worden afgeleid dat het brons van de oude klok is gebruikt voor het gieten van de 'Margaretha'. Dus het zou zo maar kunnen dat de klok nog ouder is dan 1588.

Een bronzen kerkklok van meer dan vier eeuwen oud. Dat maakt haar de oudste inwoonster van Escharen!

.

.

De aanduiding H.V.T. zijn de initialen van de klokkengieter, Hendrick van Trier. Hendrick was telg van een befaamd klokkengietersgeslacht uit Trier, Duitsland. Omstreeks 1570 is Hendrick van Trier naar de Nederlanden getrokken. Tussen 1570 en 1594 maakte hij zover bekend, 25 klokken, waaronder Margaretha uit Escharen.

.

.

Na de Tachtigjarige Oorlog kwam de oorspronkelijke totaal verwoeste kerk weer in handen van de katholieken. Er was echter geen geld voor herstel en dus werd besloten om het schuurkerkje te blijven gebruiken. Daar werd zelfs in 1809 een toren aangebouwd. Waarschijnlijk heeft de Margaretha ook daar in de kerktotren gehangen. Sinds 1863 hangen Margaretha en de andere kleine klok beiden in de huidige kerk.

.

.

Op 23 juli 1942 vervaardigde de Duitse rijkscommissaris Seyss-Inquart de tweede metaalverordening uit. Deze wordt in de volksmond ook wel de 'klokkenverordening' genoemd. In heel Nederland werden 6700 kerk- en beiaardklokken naar beneden gehaald en afgevoerd door de Duitsers. 'Glocken kämpfen mit für ein neues Europa.' 

Bij het roven van de klokken maakten de Duitsers gebruik van een lijst voor Monumentenzorg uit 1937. Uitgangspunt was dat exemplaren die dateerden voor het jaar 1600, gespaard zouden worden vanwege hun monumentale waarde. Daar werd de letter 'M' op geschilderd. Ook onze Margaretha was zo'n monument.

.

.

In mei 1943 werd uiteindelijk toch ook de Escharense kerkklok door de Duiters opgehaald. Toen de slopers verschenen om haar uit de toren te halen, hebben enkele parochianen haar ten afscheid nog laten luiden. "Dit laatste luiden maakte op hen die dit hoorden een weemoedigen indruk", zo meldt een geschrift uit die dagen.
De meeste klokken gingen op transport naar Hamburg om omgesmolten te worden. Na de oorlog bleek echter dat de bezetter er niet in was geslaagd om alle klokken om te smelten. Op opslagplaatsen trof men grote aantallen klokken aan. Onze "Margaretha' werd na een zoektocht uiteindelijk ongeschonden op een terrrein in Groningen terug gevonden. Waarschijnlijk is ze bij een retourzending van in beslag genomen klokken van noord Nederland, daar vanaf Hamburg terecht gekomen.

.

.

In 2001 vindt er een archeologisch onderzoek plaats naar de Middeleeuwse kerk van Escharen.

In het verschenen rapport hierover van Martien Koolen, amateur-archeoloog, die de leiding had over het verrichte veldwerk, lezen we het volgende over de kerkklokken:

.

.

Meer lezen over de opgravingen van de Middeleeuwse kerk kunt u op de pagina 'Bodemvondsten'. 

.