Toen Kerkenhoek 147, later Zanddijk 11, nu percelen Zanddijk 27b, 29, 31 en 33.

De inmiddels verdwenen boerderij De Wever, Zanddijk 11, rond 1971.

De naam 'De Wever' komen we als toponiem in het jaar 1665 voor het eerst tegen in een aantekening in het Parochiearchief (nr.34). '…anderhalve mergen landts genaamdt den Wever, soo bij Maria Thijssen weduwe wijlen Jacop Rommen in dato 11-2-1664 aangekocht…'. 

Blijkbaar ging het toen nog enkel om een perceel grond want er wordt niet gesproken over bebouwing.

In 1717 wordt er wel van bebouwing gesproken:

Deriksken van Haselbergh, weduwe van Wouter Boijen, heeft geleend van de Lageneste en Angeltjen de Meijer echtelieden een som van twee honderd gulden. Als onderpand een huis en hof samen groot ongeveer anderhalve Hollandse morgen genaamd den Wever, onder Escharen, grenzend aan het erf van Peter Aerts Elemans en Laureijns Lobbrie. 

Binnen de gele cirkel, boerderij De Wever op een kaart rond het jaar 1850.

Het toponiem 'De Wever' kan niet anders dan verwijzen naar het beroep van wever. Een persoon die wever van beroep was, heeft hier gewoond of heeft dit perceel in zijn bezit gehad. Mogelijk werd op het perceel vlas verbouwd. Hiervoor hebben we echter nog geen bewijs gevonden.

Het toponiem 'De Wever' is in de loop van de twintigste eeuw in onbruik geraakt. De Esterse mensen spreken van 'De boerderij van Fons Bardoel'.

Onderstaande afbeelding is een aantekening uit het schadeformulier van 1794.

Uit deze gegevens mogen we concluderen dat in 1794 op boerderij de Wever ene Theodorus(Dooris) Hermans woonde. Hij was getrouwd met Maria Raaijmakers. 

Wat we uit de schadelijst verder kunnen opmaken is dat Dooris Hermans waarschijnlijk een bakkerij had. Er staat immers naast een bakkerstrog ook een toonbank op de lijst. Deze bakkerij blijft zeker enkele jaren bestaan, want in een latere akte wordt er gesproken over zijn zoon, Gerardus Hermans, als zijnde bakkersknecht.

Schepenprotocol Escharen (7040.522)

08-04-1802

Hendrik Geistman en Johanna Schram echtelieden hebben verkocht aan Peter Hermans en Johanna Geurts echtelieden, een huis, put en moeshof, een hof en een hofhuisje, met het bouwland, groes, heggen en houtgrassen, ongeveer een Hollandse morgen groot, genaamd De Wever onder Escharen. Grenzend enerzijds de weduwe Hendrik Poos, anderzijds de smid Anthonij Gerrits, met een einde de Raam en voorlangs de gemeente weg.

In bovenstaande akte lezen we niet alleen dat Peter Hermans de boerderij in 1802 in eigendom krijgt, maar ook dat in de woning waar nu Familie Schenkels woont, toen dus een smid Anthonij Gerrits woonde.

Uit een ander notarieel protocol blijkt dat Willem Hermans, Gerardus Hermans (van beroep bakkersknecht), Petronella Hermans, Sibilla Hermans in het jaar 1842 verkopen aan Albertus van der Burgt, smid wonende te Escharen: een huis en erf, bouwland te Escharen sectie G no. 161 en 168 voor f 980,-.

Zijn weduwe, Sebastiana, blijft met de twee kinderen op De Wever wonen.

In het kadaster komen we onderstaande minuutplan tegen. Hierop staat aangegeven dat de Wed. A. van der Burgt een nieuwe boerderij bouwt. De reden van sloop en herbouw hebben we niet kunnen achterhalen. Was er sprake geweest van brand of was de boerderij inmiddels bouwvallig geworden?

Op bovenstaand kaartje rond 1850, van de Kerkenhoek van Escharen, zien we de boerderij staan met het kadasternummer 168. Goed te zien is hier dat de boerderij haaks aan de weg staat. Op het veldplan van het kadaster uit 1862 hieronder, zien we de oude en de nieuwe situatie. De nieuwe boerderij staat voortaan evenwijdig met de Zanddijk en er wordt tevens een schuur gebouwd. 

Herbouw in 1862

In 1880 komt Hendricus Cuppen (1818) met zijn vrouw Anna Fransen (1827) op boerderij De Wever wonen. Het gezin heeft dan nog vijf thuiswonende kinderen.

Ze komen van boerderij De Hekkens, Graafschedijk 61. Hendrikus Cuppen is dan al op leeftijd en hij komt in 1887 te overlijden. Ook drie van zijn kinderen overlijden en weduwe Anna Cuppen-Franssen blijft met een dochter Johanna op de Zanddijk wonen. Wanneer ook Anna in 1896 overlijdt, vertrekt Johanna naar Ravenstein en wordt de boerderij verkocht. 

Bij dit gezin staat volgens het bevolkingsregister in 1887 een kostganger ingeschreven: Christianus van Iersel, molenaar van beroep. Voorheen woonde hij als molenaar in Mill. Hij woont hier slechts 1 jaar en gaat dan verderop op de Zanddijk wonen, hij bouwt een woning bij de molen.

Kopers van de boerderij zijn dan de Gebroeders Geurts. Zij komen mei 1919 hier wonen.

Het gaat hier om de broers: 

- Hendrikus Geurts, geb. 1845 

- Arnoldus Geurts, geb. 1856

- Petrus Paulus Geurts, geb. 1859

Zij zijn zoons van Marten Geurts en Petronella van Kuppeveld. Dit gezin woonde op de Middelbolt, de boerderij van nu Ben Derks, Boltsestraat 2.

Voordat de vrijgezelle broers naar het dorp verhuizen, zijn zij de enige nog thuiswonende kinderen. Zij zijn dan al behoorlijk op leeftijd. In het dorp worden de broers de 'Geurtskes' genoemd.

Zij blijven tot hun overlijden hier wonen. Hendrikus overlijdt op 75- jarige leeftijd in 1921. Arnoldus in 1940, hij is dan 83 jaar. En als laatste Petrus, in mei 1941 op 81-jarige leeftijd.

 Aquarel van de boerderij gemaakt in 1942 door een onderduiker bij Fam. Van Vugt tijdens WO2.

Foto van Willy Blom gemaakt vanuit de kerktoren rond het jaar 1948. Links de boerderij van Fons Bardoel met daarvoor aan de Zanddijk een veewagen. Daarnaast de boerderij van Familie Opsteegh. In deze woning hield Toon Opsteegh ook zitting als bankier van de Boerenleenbank.  In dit pand woont tegenwoordig Familie Schenkels.

Fons Bardoel en Hanneke van Bommel.

Na hun huwelijk gaan ze inwonen bij de ouders van Hanneke, Martien en Cornelia van Bommel-Paters aan de Graafschedijk 71. Hun oudste dochter Corry, wordt hier geboren.

In 1946 huurt Fons van Huub van Vugt voor zijn handelsvee het achterhuis van boerderij De Wever. Terwijl Huub en zijn vrouw nog in het voorhuis wonen, wordt er een noodwoning (later kippenhok) gebouwd waar Fons met Hanneke en dochter Corry gaan wonen. Zoon Harry wordt hier geboren.

Zwager Martien van Bommel gaat hier met een jonge stier op de foto in de wei achter de boerderij. Op de achtergrond staat de molen van Van Iersel, die verderop aan de Zanddijk staat.

In 1947 verhuist Fam. van Vugt naar Grave en kan Fons de boerderij in zijn geheel huren. Pas jaren later wordt deze daadwerkelijk gekocht. In de noodwoning die dan leeg komt te staan, komen daarna nog verschillende mensen tijdelijk wonen. Zoals Vrouw van de Broek met haar zoons Bert en Nölleke en daarna nog de zusters Mia en Annie Nikkels. 

Na Corry en Harry worden er in het gezin Bardoel-van Bommel nog acht kinderen geboren: Tiny, Riky, Toon, Jan, Jeanne, Mieke, Antoinette en Mariëtte.

Fons en Hanneke Bardoel te midden van hun tien kinderen. Boven: Tiny, Corry, Harry, Riky en Toon. Onder: Jeanne, Jan, Mieke, Mariëtte en Antoinette.

Rechts Fons Bardoel bij Slagerij Kersten in Grave.

De Zanddijk was, zoals de naam het ook aangeeft, een zandweg, een karrespoor op de dijk. Pas eind jaren vijftig werd deze enigszins verhard in de vorm van grint. In 1962 werd de Zanddijk, na aanleg van riolering, een verharde weg en met klinkers bestraat.

Op boerderij aan de Zanddijk komt dan de oudste zoon van Fons wonen, Harry Bardoel.

Men begint met het slopen van het achterhuis van de boerderij. In het voorhuis kan zodoende Harry met zijn gezin gewoon blijven wonen. Het bouwen gebeurt veelal door eigen 'werkvolk'. De eerste woningen, die gereed komen zijn nummer 33 en 31. Hierin komen zoon Harry en dochter Jean te wonen.

Als Harry vanuit het voorhuis naar zijn nieuwe woning verhuisd is, wordt in 1972 de gehele boerderij gesloopt.

Op die plaats komt dan de twee-onder-een-kapper te staan voor zoons Toon en Tiny , Zanddijk 29 en 27b.

Zanddijk 11, vlak voor de sloop in 1971. Op de achtergrond de bungalow van toen Tien en Cato van de Schans, nu Peter en Marion van den Hoogen-Schaap. Daarachter is nog juist de woning van Fons en Diny Rutten te zien. Tegenwoordig woont daar hun zoon Ad.

Sloop van boerderij de Wever in 1972. Het achterhuis was al eerder gesloopt voor de bouw van de woningen nummer 33 en 31. Deze zijn inmiddels bewoond door Harry en Annie Bardoel-Donkers en Teun en Jean van Haren-Bardoel.  Om ruimte te maken voor de andere te bouwen woningen, nr 29 en 27b, wordt nu het voorhuis gesloopt. Antoon van Bommel staat de sloop te filmen en Jan Bardoel zit op het dak.

Zicht op Zanddijk 33, 31, 29 en 27b, februari 2018