Beerschemaasweg 55, Fam. Cruijsen.

Deze boerderij ligt in wat men vroeger het buurtschap "Aan de Hekkens" noemden. Hier op deze eeuwenoude vijfsprong staan nu nog steeds drie grote boerderijen.

Op onderstaande uitsnede van een kaart uit 1749 zijn deze al te zien, al lijken er toentertijd meer boerderijen gestaan te hebben.

Uitsnede van een kaart uit het jaar 1749.

Voor een naamsverklaring van 'aan de Hekkens' verwijzen wij naar de pagina van boerderij  'De Hekkens 1', Gaafschedijk 57. Na verder onderzoek begint het er steeds meer op de lijken dat met het woord 'Hekken' de banhekkens worden bedoeld. 

In het archief van de  'schepenen' van Escharen vonden we al een akte uit het jaar 1617 waarin  gesproken wordt over een 'bouwhof De Hecken'.

Het gebied komt in het archief nog vroeger voor. In een akte uit 1477 wordt gesproken over een perceel genaamd 'de Hegge' later 'de Hecke', dat lag tussen 'de Raem en de Stege', en behoorde bij de bouwhof ' Hoog Escharen'.(boerderij van Jan Rutten)

Uit onderstaande akte uit 1811 blijkt dat 'aan 't Hekken' ook fungeerde als achternaam.

Wat bewoners betreft kunnen we op dit moment niet verder terug gaan dan het jaar 1768. Boerderij de Hekkens was toen in het bezit van het Catharina Gasthuis te Grave. Of het Gasthuis deze boerderij al langer in haar bezit had of onlangs geschonken heeft gekregen zal verder onderzoek moeten uitwijzen.

In het jaar 1768 verkoopt het Gasthuis, dit huis,moeshof en bouwland het 'Hekken' aan Sigimund Coenraad Roeleman graaf van Bijland. Erg lang heeft deze Roeleman het niet in eigendom, want al in 1770 verkoopt hij het weer aan Willem Bastiaans die toen woonde op 'Hoog Escharen'.

Wilhelmus (Willem) Bastiaans was gehuwd met Lambertina Jans. Hij was een vermogend man. Een grootgrondbezitter in Escharen en daarbuiten. Hij bezat niet alleen boerderij Hoog Escharen en De Hekkens maar ook de Boltse Hoven; De Westerbolt, Middelbolt en Oosterbolt. Ook boerderij Koudenhuizen (aan de Hoogeweg) was van hem. 

Hem mogen we zien als stamvader van de families Cruijsen die nu in 2016 nog in Escharen wonen.

Want sinds deze aankoop van Willem Bastiaans in 1770 is boerderij de Hekkens, altijd in de familie gebleven. 

Als hij in 1794 komt te overlijden gaan al zijn bezittingen naar zijn zoon, Bastiaan van de Wiggelaar (1742-1810). Deze trouwt in 1768 met Johanna Geertruij van Stippen (1739-1803). 

Een jaar later, in 1810, overlijdt ook Bastiaan van de Wiggelaar zelf. Zijn goederen worden verdeeld en bouwhof De Hekkens komt dan in het bezit van zijn dochter Joanna van de Wiggelaar(1770). Joanna touwt met Albertus Albers(1766), er worden twee kinderen geboren: Johanna Helena Albers(1806-1861) en Lambertus Albers (1804-1846).

Lambertus huwt in 1826 met Geertruij Toonen (1800-1868) en ze krijgen zes kinderen waarvan er al twee jong sterven. Ook Lambertus overlijdt jong, op 42-jarige leeftijd in het jaar 1846.

Weduwe Geertruij Albers-Toonen blijft dan op de boerderij achter waarvan we weten dat deze toen een omvang had van 17.52.81 ha.

Bovenstaand kaartje stamt uit het jaar 1850. Hierop staat De Hekkens, van toen familie Albers, duidelijk afgebeeld. De boerderij, de grote schuur en varkenshokken staan er nu zo nog. Op het kaartje is ook duidelijk te zien dat de huidige Veldweg er toen ook al was. Deze ging de Beerschemaasweg over en liep achter het perceel van De Hekkens door en kwam daar vlak voor de oude boerderij De Schutsboom, op de Graafschedijk uit.

Volgens het kadaster stamt de boerderij, zoals hij er tegenwoordig nog staat, uit bouwjaar 1853. Aangezien het kadaster meestal 'achterliep' met het invoeren van gegevens is het waarschijnlijker dat niet de weduwe Albers- Toonen maar haar man Lambertus Albers nog voor zijn dood deze boerderij gebouwd heeft.

Dochter van Lambertus en Geertruij, Joanna Geertruij Albers(1838-1908), neemt na haar huwelijk in 1868 de boerderij van haar moeder over. Joanna trouwt dan met Franciscus Johannes Cruijsen(1836-1904) afkomstig uit Linden. Dit gezin krijgt acht kinderen, waarvan een kind bij de geboorte sterft.

Volgens deze kadasterkaart plaatst Frans (Franciscus Johannes) Cruijsen in 1881 bij zijn boerderij een karnmolen. Het kadasternummer is: Sectie B 203, Hommerzaad.

Frans Cruijsen komt in oktober 1904 te overlijden. Zijn vrouw zet het bedrijf, met de dan nog thuis wonende kinderen voort, tot haar dood in 1908. Ook al neemt hun zoon Toon de boerderij over, de boedel wordt verdeeld en verkocht onder de kinderen. Onderstaande advertentie verschijnt in de Graafsche Courant op 27 januari 1909.

Bij boerderij De Hekkens hoorden naast behoorlijk wat weiland ook nog verschillende percelen bouwland. In bovenstaande advertentie zien we de veldnamen/toponiemen van deze stukken land: op het Middelrot (gebied tussen de Rotscheweg en de Middelrotscheweg), op de Zevenmorgen (gebied aan de linkerzijde van de Beerschemaasweg waar nu o.a. Corry van Dongen en Henk van Raaij wonen), de Smidstreep (een van de strepen land in het Estersveld wat eerder eigendom was van Smid van der Burgt), De Breeden Streep  (strook land in het Estersveld) en den Paardenhemel (perceel land langs de Graafschedijk waar later aannemer Cor Thijssen bouwde).

Kinderen van Toon en Gerarda zijn:

- Gertruda (Truus) Cruijsen, 1909-1995, gehuwd met Peter v.d. Cruijsen, Cuijk.

- Franciscus (Frans) Cruijsen, 1911-1985, gehuwd met Wilhelmina (Mien) Jansen, Escharen.

- Wilhelmus (Wim) Cruijsen, 1912-1985, gehuwd met Theodora (Doortje) Zegers, Reek.

- Johannes (Jo) Cruijsen, 1914-1945, gehuwd met Maria (Marietje) Zegers, Haren-Megen.

- Jacobus (Koos) Cruijsen, 1915-1968, gehuwd met Wilhelmina (Mien) Thijssen, Cuijk.

- Lambertus (Albert) Cruijsen, 1916-1966, gehuwd met Anna de Man, Oss.

- Petrus (Piet) Cruijsen, 1918-2013, gehuwd met Cornelia (Cee) Verstraten, Escharen.

- Catharina (Cato) Cruijsen, 1922-  , gehuwd met Johannes (Jo) Jans, St. Hubert.

- Petronella Cruijsen, 1924, sterft op 3-jarige leeftijd in 1927

Kinderen Frans, Piet en Cato blijven na hun huwelijk in Escharen wonen. Cato verhuist uiteindelijk naar St. Hubert. Ze woont tegenwoordig als enige nog levende van deze kinderen Cruijsen, in Wanroij.

Familie Toon en Grada Cruijsen met kinderen, Truus, Piet, Jo, Koos, Cato, Wim, Frans en Albert.

Toon (Antonius Albertus) Cruijsen (1873-1965) voor zijn boerderij 'Aan de Hekkens'.

Na de oorlog in 1947 neemt Toon's zoon Piet het bedrijf over. Toon en Grada betrekken enkele kamers en blijven op de boerderij inwonen. In 1949 komt Grada te overlijden. Toon blijft achter en bovenstaande foto is een typisch beeld van Toon, zittend op het bankje bij zijn boerderij. In 1965 komt ook hij te overlijden.

Cato, Albert, Koos, Truus, Piet, Jo, Wim en Frans Cruijsen.

Ondertussen was hij natuurlijk werkzaam op het boerenbedrijf van zijn ouders. 

In 1940 werd hij opgeroepen voor militaire dienst. Hij was nog maar net ingekwartierd of de tweede wereldoorlog brak uit en snel daarna gaf Nederland zich over. Eind mei was Piet weer thuis, zijn diensttijd had precies zeven weken geduurd.

In Oorlogstijd heeft de boerderij van familie Cruijsen veel betekend voor onderduikers. Velen van hen hebben daar voor een tijdelijke of langere periode een veilig onderkomen gevonden. (zie tabblad: Veldwachter Beuvink) 

Kinderen Cruijsen spelend met een kar op de Graafschedijk, naast hun boerderij. Op de achtergrond is de boerderij van Van Dinther (nu de Kinderhoeve) te zien. Hier zie je deze oude boerderij nog in oorspronkelijke staat, met twee grote staldeuren in het achterhuis.

Het perceel grond tegenover de woning, het gebied tussen de Graafschedijk en de Veldweg, hoorde bij de boerderij. Op het voorste gedeelte lag hier een met een haag omzoomde grote moestuin. Op bovenstaande foto, gemaakt begin jaren zestig, is te zien dat er nog geen bebouwing aan de Graafschedijk was. Enkel de bungalow van Cato Peeters, het huis waar nu Jo en Thea Reinen wonen, staat er. De woning daar tegenover van Frans Cruijsen, is op de foto niet te zien. Verder is wel het houten SAVA-gebouw te zien en natuurlijk de oude St. Franciscusschool. 

De twee-onder-een kappers aan de linkerzijde van de Graafschedijk worden hier dan binnenkort gebouwd. De schaftkeet staat er al, eveneens het aankondigingsbord van de aannemer. 

Naast de moestuin aan de Beerschemaasweg stonden daarnaast ook de kippenschuren. Het was een kippenvermeerderingsbedrijf. Hier werden dus kippen en hanen gehouden voor de broedeieren. Hier waren strenge regels en voorschriften aan verbonden. Zo kreeg men in dec. 1951 een boete omdat de verlichting in de schuur te vroeg aan was. De knecht bleek die morgen een ander werkschema aan te houden, omdat hij in de boerderij niet aan het werk kon omdat er gezinsuitbreiding op komst was. Dochter Corry werd die ochtend geboren.

Op een zonnige, waarschijnlijk ook een feestelijke, zomerdag op het erf kersen eten. Een weckfles op tafel en ieder met een lepeltje uit een met kersen gevuld borrelglaasje, kersen eten.  (Truus, Corry, Toon, Harry, vader Piet, Gerda en Johanna)

1958: Piet en Cee met acht van hun negen kinderen. De jongste dochter, Maria, is dan nog niet geboren.

Van links naar rechts: Toon, Piet, Corry, Johanna, Gerda, Truus, Martien en Harrie.

Tot ongeveer 1965 hadden ze naast de koeien een vermeerderingsbedrijf met kippen. Toen de kippen geruimd werden kwam er een nieuwe stal voor varkens. In de zestiger-jaren kwam de landbouwmechanisatie op gang en werd een knecht overbodig. Temeer daar nu ook de eigen zoons op het bedrijf mee konden helpen. Ook de meid was niet langer in dienst want de oudste dochters kwamen van school en hielpen Cee binnen met  de huishouding.

Gelderlander, april 1997.

Piet Cruijsen (1918-2013) voor zijn geboortehuis. (Foto is gemaakt in 2007)

Uit Esterse Minipers nr. 6, december 2007

Op bezoek bij: Piet Cruijsen

In 1982 stopt Piet met werken en zijn boerenbedrijf wordt overgenomen door zijn zoon Piet jr.

Tegenover de boerderij, op eigen grond aan de Beerschemaasweg, bouwen Piet en Cee een bungalow, en genieten samen van hun welverdiende oude dag. In 1997 vieren ze hun Gouden bruiloft.

In 2001 komt Cee te overlijden. Piet verhuist uiteindelijk naar Grave, naar Maaszicht en vandaar naar Catharinahof. Hier woont hij echter maar drie dagen en hij overlijdt in december 2013 op 95-jarige leeftijd.

In 1982 neemt de zoon van Piet en Cee, Piet jr. Cruijsen het boerenbedrijf van zijn ouders, grootouders, overgrootouders en bet-overgrootouders over. Al sinds 1770 is boerderij De Hekkens door erfdeling steeds binnen de familie gebleven. Piet is dan ook de 9e generatie die hier woont en werkt!

Begin jaren tachtig trouwt Piet (jr.) met Trees Verweijen uit Mill en ze krijgen vier kinderen: Marina, Yvonne, Bart en Rianne.

In het huidige Escharen wonen thans verschillende nakomelingen van Piet(sr.) en Frans Cruijsen. 'Cruijsen' is daarom een veelvoorkomende familienaam in Escharen geworden. Allemaal verbonden met  het stamhuis, de boerderij 'aan De Hekkens'.

Boerderij de Hekkens in 2016. Deze historische boerderij staat op de Gemeentelijke Monumentenlijst.