Burgemeester de Bourbonplein
De straat rondom de kerk had heel lang geen naam. Men zei gewoon 'in de kom' van het dorp. Veel huizen stonden daar ook niet, dus dat was met de naam van de bewoner erbij dan ook geen probleem. Het adres was bv. Kom A36 of Kerkenhoek A36.
In 1864 is de kerk gebouwd. De oude schuurkerk er naast werd jaren later pas afgebroken. (zie Kerkgebouw) De pastorie die eerst links naast kerk stond werd toen vervangen door een nieuwe, achter de kerk. Zo ontstond er voor het eerst ruimte voor een kerkplein.
Het inwonersaantal van Escharen groeide en het aantal parochianen nam dus toe. In 1931 werd de kerk daarom uitgebreid. Er kwam een zijbeuk aan de noordzijde en o.a. een nieuwe sacristie. Het kerkplein werd verfraaid met een Heilig Hartbeeld.
.
Dorpshart Escharen in 1929
Aan de overkant van de straat woonde toen Weduwe Piet van Raay, met café, winkel en bakkerij. Het pand stond direct aan de Dorpssraat. Links de bakkerij, de winkel in het midden en geheel rechts, het café. In het achterhuis was het boerderij gedeelte.
De boerderij van Harrie Peeters zat daar met de schuur schuin aan vast en stond op hoek met wat we nu Molenpad noemen. Deze straat liep naar den 'Alendonk'. Hier liep de Zanddijk voor door en dat was over 'de Alendonksedijk', de hoofdweg naar Grave. De huidige W. van Esterenweg was nog een grindpad.
Het kruispunt bij de kerk was heel ruim, zo ruim zelfs dat daar in het midden een boom stond. Een kroningsboom van Koningin Wilhelmina.
Op de hiernaast staande foto zien we Han Willems-Peeters en haar tante Han Peeters-Nijen uit de zondagse Hoogmis komen. Hoedje op en kerkboek in de hand.
Op de achtergrond zien we het oude pand van café- bakkerij Van Raaij staan. De foto is dus sowieso gemaakt voor de brand van 1940.
De schuur van Harrie Peeters die bijna aan het pand van Van Raaij vast zat, is ook nog voor een deel zichtbaar.
En wat deze foto bovendien verder bijzonder maakt is de Wilhelmina-boom uit 1898, deze is in de verte duidelijk zichtbaar.
De boom die daar midden op het kruispunt stond was niet zomaar een boom; het is een zogenaamde 'Wilhelmina-boom'.
Deze is geplant in 1898 toen Koningin Wilhelmina 18 jaar werd en ging regeren.
Deze Linde staat er nu nog steeds!!!
Volgens het krantenartikel uit 1938, zou er dus bij de geboorte van prinses Beatrix ook een herinneringsboom geplant zijn.
.
Op 2 januari 1940 ontstond er brand in het achterhuis van familie Richard van Raay. In onderstaande krantenartikelen kunt u er alles over lezen.
Oorzaak van de brand wordt later vastgesteld als 'hooibroei' in het achterhuis. (lees meer: Van Raaij/bakker/café/winkel)
Op de foto is te zien dat er heel wat 'volk' op de been was om te komen kijken. Het was mobilisatietijd, er waren heel wat soldaten in Escharen ingekwartierd, dus ook die kwamen kijken en helpen. Met man en macht werd er geprobeerd te redden wat er te redden viel. Een deel van de inventaris werd naar de ruimte onder de kerktoren gesleept.
Café van Raay was het Gildehuis van het St. Anthonius Abt Gilde. Het oude gildezilver lag hier op zolder in een eiken kist opgeslagen. Daarbij ook de complete historie, vastgelegd in oude gildeboeken. Na de brand is er niets meer van teruggevonden. Wel resten van de verbrande kist maar geen sporen van gesmolten zilver, zo weten enkele gildebroeders later nog te vertellen. Voor het Gilde was het een enorm verlies.
Het pand was door de brand totaal verwoest. In 1941 zal op dezelfde plaats, maar dan wel 15 meter naar achteren, herbouw plaatsvinden.
.
De geschiedenis van deze oude boerderij gaat terug naar het jaar 1707. Rond 1870 moet ook hier een soort van herberg geweest zijn. In 1923 komt Harrie Peeters hier wonen na zijn huwelijk met Geertrui Jacobs. Haar ouders, A. Jacobs- Elemans, waren de vorige bewoners.
De boerderij van Harrie en Trui Peeters- Jacobs zat met de achterzijde, de stal, vast aan Bakkerij Van Raay. Dus toen op 2 januari 1940 daar brand ontstond ging ook de boerderij van Harrie in de vlammen op.
De boerderij is later bijna op dezelfde plaats herbouwd. In 1946 kwam Theo en Marie Peeters- Poos hier wonen. Ome Harrie en Tante Trui (van Theo) woonden bij hen in.
In een oude Minipers (1992) staat een interview met Theo Peeters. Over bovenstaande foto wist hij toen het volgende te vertellen; De boom die we zien links op de foto zien staan is de kroningsboom van Koningin Wilhelmina. Personen op de foto zouden zijn: Gradje van der Aa, Frans Arts, Harrie Willems, Rein Kuijpers en bewoners Harrie Peeters en zijn vrouw Trui Jacobs.
Ontwerpen uit Gemeentearchief Escharen, BHIC.
Door het afbranden van deze twee panden midden in het dorp ontstond er 'ruimte'. Gemeente Escharen kwam toen met een voorstel voor herinrichting van de kom.
Op bovenstaande afbeeldingen ziet u 'de bestaande toestand' (1940) en een 'te wijzigen toestand'. Van deze 'te wijzigen toestand' worden verschillende opties uitgewerkt. Uiteindelijk komen er maar twee woningen terug.
Van de grondeigenaren Van Raay en Peeters wordt de benodigde grond aangekocht.
Een tuin-architect maakt een plantsoen-ontwerp. Er is een voorwaarde: de Wilhelminaboom moet in dit plan worden opgenomen.
.
.
De herbouw van de woningen loopt door het uitbreken van de oorlog enkele maanden vertraging op. Maar als de woningen eenmaal gebouwd zijn voeren gemeente --arbeiders in 1941 het uiteindelijk ontwerp uit.
Ten tijde van deze werkzaamheden is Louis de Bourbon burgemeester in Escharen. (sinds 1938)
In mei 1941 vertrekt hij echter naar Gemeente Oss.
Als afscheidscadeau wordt het nieuwe dorpsplein naar hem genoemd. 'Mr. Louis de Bourbonplein'. Dit verandert later in 'Burgemeester de Bourbonplein'.
In de volksmond spreken we hier in het dorp van het 'Bourbonplein'.
Naast Burgemeester was Louis de Bourbon ook schrijver en dichter en heeft hij verschillende dichtbundels en novellen op zijn naam staan.
Op het Bourbonplein wordt in 2000 een plaquette in het plaveisel naast de pomp, aangebracht, met citaten uit 2 van zijn gedichten: Zelfportret I en Zelfportret II.
.
Zou de boom hier rechts voor de woning van Van Raay, de Beatrix-boom zijn? Vermoedelijk wel want hij staat dicht bij de Wilhelminaboom waarvan nog juist enkele takken zichtbaar zijn.
.
Rechts naast de kerk wordt aan Burgemeester de Bourbonplein, in 1956 een nieuwe pastorie gebouwd. Deze doet dienst tot het jaar 2000. Parochie H. Lambertus heeft dan geen 'eigen' pastoor meer. Het gebouw wordt gesloopt en maakt plaats voor woningbouw. Er ontstaan zo twee nieuwe straten in de kom: Lindelaan en Rondom de Kerk.
Uit de pot 'Dorpsverfraaing' van de Gemeente Grave komt in 1985 geld beschikbaar. De toenmalige Wethouder Jo van den Hoogen, tipt dorpsvereniging E.Z.V. Deze overkoepelende vereniging van Escharen neemt het initiatief om een dorpspomp te bouwen op het Bourbonplein.
In het verleden, waarschijnlijk tot de brand in 1940, heeft op deze plaats ook een (gietijzeren) dorpspomp gestaan.
In 1986 wordt met behulp van vele vrijwilligers een dorpspomp gebouwd. De pomp krijgt een hardstenen plaquette met het wapen van Escharen. (zie Dorpspomp)
De officiële opening vindt plaats op 31 augutus van dat jaar. Uit de pomp komt dan geen water maar bier.
.
De 'Wilhelminaboom' uit 1898, staat zomer 2016 nog prachtig bij de dorpspomp.
In de maand december wordt deze boom door Dorpsraad E.Z.V. jaarlijks voorzien van kerstverlichting en dan is hij helemaal een stralend middelpunt van ons dorp.
EstersHeem gaat moeite doen om deze boom meer aandacht te geven. We denken o.a. aan het plaatsen van een plaquette waarop gegevens over deze monumentale boom vermeld staan. Zodat voor alle Escharenaren en bezoekers duidelijk wordt hoe bijzonder deze boom is.
